“Vrijheid is kunnen zijn wie je wilt zijn, echt wie je wilt zijn. Ongeacht je geaardheid, religie, afkomst, geslacht, of wat je met je lichaam doet.” Zo definieert schrijfster Nazmiye Oral vrijheid. Sinds 2017 draagt ze, als ambassadeur en scenarioschrijfster, haar steentje bij aan Bridge to Liberation, een project dat de herinnering aan Operatie Market Garden levendig houdt. “Het is echt fantastisch om hieraan te mogen meewerken.”
Nazmiye Oral daagt zichzelf uit met vragen zoals: “Hoe schrijf je het verhaal van iemand die veertien was tijdens de oorlog? Hoe raak je mensen daarmee?” Hoewel operation Market Garden tachtig jaar geleden plaatsvond, blijft het thema relevant. “In Europa zien we steeds meer vreemdelingenhaat. Juist daarom is Bridge to Liberation nu zo belangrijk. Ik probeer een brug te slaan tussen toen en nu.”
Oral begrijpt dat angst voor het onbekende kan ontstaan wanneer nieuwe groepen mensen zich vestigen. “Als deze angst niet wordt erkend, kan het omslaan in haat. Stel je voor dat een psycholoog zou zeggen: ‘U heeft vreemdelingenangst, dat is begrijpelijk en we kunnen eraan werken.’ Het zou veel helpen om deze angsten te erkennen en te behandelen.”
Ze benadrukt dat samenwerken een lange adem vergt. “We moeten hard werken om samen een toekomst op te bouwen, en daarvoor hebben we een visie en een langetermijnplan nodig. We moeten ons bewust zijn dat het niet vanzelf gaat en dat dit proces onze identiteit verandert. Maar als het lukt, wonen we echt in het paradijs.”
Samenleven in een divers land is niet altijd makkelijk. Iedereen heeft zijn eigen normen en waarden, die vaak verschillen. “We moeten elkaar in het midden ontmoeten, ook al lijkt het soms alsof we steeds verder uit elkaar drijven. Botsingen kunnen altijd gebeuren, maar uit die botsingen ontstaat een diamant. Geweld of iemand pijn doen hoort daar niet bij.”
Hoe kunnen we samenleven in een wereld waarin mensen juist uit elkaar lijken te groeien? “Ik focus op het creëren van de wereld zoals ik die graag zie. Je hebt veel vrijheid, mits je anderen geen pijn doet. Dus vrijheid van meningsuiting, maar geen uitingen van geweld bij moskeeën of synagogen. Uit respect moet je anderen niet provoceren. Met vrijheid komt grote verantwoordelijkheid.”
Tijdens operatie Market Garden werd er hard gevochten voor deze vrijheid. “De Joden kregen de schuld van alles wat misging in Europa, vanwege hun vermeende geld en macht. Dit leidde tot ontmenselijking, wat uiteindelijk geweld mogelijk maakte.”
Daarom is Bridge to Liberation zo belangrijk: om de oorlog en Operatie Market Garden niet te vergeten. “Ik hoop dat mensen elk jaar bij het zien van deze gruwelijke gebeurtenissen beseffen hoe vreselijk de oorlog was en denken: dit nooit meer!
